Опубликовано 1 лютага 2023 у 12.40
Адрес в интернете: https://br0wse-zerkalo.site/news/world/31648.html
Адрес в интернете: https://br0wse-zerkalo.site/news/world/31648.html
Расійскія вайскоўцы паказалі на відэа свой першы танк, створаны ўжо пасля пачатку ўварвання ва Украіну, паляпшэнні ў якім рабіліся, відаць, з улікам досведу першых месяцаў вайны. Мы ўважліва вывучылі машыну і расказваем, што сабой уяўляе «самы новы» танк Расіі, у чым ён аказаўся горшы, чым да мадэрнізацыі (а пагаршэнні ёсць, і значныя) і пры чым тут Беларусь (а нашая краіна тут вельмі нават пры чым).
26 студзеня расійскае выданне апублікавала відэа «цалкам новага танка» Т-72Б3, які прыбыў на фронт вайны ва Украіне і адрозніваецца ад папярэдніх мадэляў «цалкам палепшанымі характарыстыкамі». Машына сапраўды адрозніваецца ад папярэдніх мадэляў (падрабязна пра гэта ніжэй), хоць і носіць старую назву (розныя версіі Т-72Б3 робяць са старых савецкіх танкаў з 2011 года).
Сярод пераваг мадэрнізаванай «семдзесятдвойкі» назвалі палепшаныя прыборы і дынамічную абарону, якая, паводле аўтара сюжэту, павышае выжывальнасць экіпажа на 50%. Таксама была згаданая агнявая моц — журналіст, спасылаючыся на словы танкіста самаабвешчанай ДНР, расказаў, што ў гэтай версіі машыны «ў балістыцы з’явіліся кіравальныя снарады».
31 студзеня Т-72Б3 зноў паказалі на відэа, гэтым разам у баявых умовах, і сярод пераваг машыны назвалі «цеплавізійны прыцэл».
Менавіта гэтыя два відэа, а таксама яшчэ некаторыя матэрыялы з адкрытых крыніц, стануць асновай нашага агляду.
Не зусім. Танкі Т-72Б3 сталі найбольш масавай адносна сучаснай машынай РФ з пачатку дзясятых гадоў невыпадкова і не ад добрага жыцця. Доўгі час галоўным танкам постсавецкай Расіі быў Т-90 (па факце — чарговая мадэрнізацыя Т-72, але з меркаванняў прэстыжу названая па-новаму), але ў 2011 годзе вайскоўцы адмовіліся ад іх, матываваўшы дарагоўляй, — і аддалі перавагу таму, каб дачакацца новага танка Т-14 «Армата». А пакуль яго няма, вырашылі наогул не выпускаць новых сучасных машын, абмежаваўшыся бюджэтнай мадэрнізацыяй савецкіх Т-72Б, распрацаваных у далёкім 1985 годзе.
План удалося рэалізаваць толькі напалову, Т-90 замянілі на мадэрнізаваныя Т-72Б3, але «Арматаў» у войску так і не дачакаліся. У выніку вайскоўцы зноў папрасілі Т-90, якія з 2019 года чарговым разам пайшлі ў войскі ў версіі Т-90М «Прарыў». А «часовае рашэнне» ў выглядзе Т-72Б3 прайшло тры мадэрнізацыі, самай вядомай з якіх стала версія 2016 года з узмоцненай абаронай і больш магутным, чым у арыгінала, рухавіком. Такім чынам, цяперашняе паляпшэнне — ужо чацвёртае. Вядомую прымаўку, што няма нічога больш пастаяннага, чым часовае, цалкам ілюструе лёс «бэ-тры».
Як ужо згадвалася вышэй, адным з новаўвядзенняў Т-72Б3 расійскае выданне назвала цеплавізійны прыцэл. Ён там сапраўды ёсць, але журналісты трохі хітруюць. Цеплавізійныя прыцэлы на Т-72Б3 былі заўсёды з 2011 года. Прычым прылады беларускай вытворчасці «Сасна-У», вельмі нядрэнныя — пра іх раскажам ніжэй. На гэтым танку, як заўважыла ўкраінскае абароннае выданне Defense Express, прыцэл «Сасна-У» адсутнічае, а замест яго стаіць значна менш дасканалая мадэль 1ПН-96МТ-02. Гэта важна — і вось чаму.
Многія гады практычна ўсе самыя сучасныя танкі Расіі (акрамя, магчыма, «Арматы») у абавязковым парадку абсталёўваліся прыцэльнымі комплексамі, зробленымі ў Беларусі кампаніяй «Пеленг». Апошняя за савецкім часам была часткай беларускага аптычна-механічнага аб’яднання (БелОМА), а ў дзевяностыя стала ААТ, якая дэ-факта вылучылася з аб’яднання і амаль імгненна прыйшла да поспеху.
«Пеленг» здолеў замацавацца на рынку прыцэлаў і сістэм кіравання агнём, стаўшы адным з найбуйнейшых гульцоў. Пры гэтым беларуская кампанія супрацоўнічала з французскім вытворцам цеплавізараў Thales: яны пастаўлялі цеплавізійныя камеры, а беларусы рабілі астатняе (часцяком таксама з выкарыстаннем замежных камплектавальнікаў), вырабляючы прыцэлы для танкаў і іншых баявых машын.
Аднымі з найбольш удалых мадэляў, вырабленых ААТ «Пеленг», былі прыцэлы «Эса» і «Сасна-У». Першыя ставіліся на танкі Т-90 розных версій, другія — на Т-72Б3 і Т-80БВМ (абедзве мадэлі ўяўляюць сабой мадэрнізацыі савецкіх машын, выкананыя ў дзясятыя гады XXI стагоддзя).
Пры гэтым зборка прыцэлаў «Сасна-У» з беларускіх камплектавальнікаў ажыццяўлялася ў Расіі, на Валагодскім аптычна-механічным заводзе (мясцовыя СМІ часам нават пішуць пра прыцэлы як пра створаныя на мясцовым заводзе, беларускага паходжання зусім не згадваючы).
Зборка ў Волагдзе дазваляла, у прыватнасці, пазбягаць зброевага эмбарга, накладзенага на Беларусь летам 2011 года пасля жорсткага разгону паслявыбарчага мітынгу на плошчы Незалежнасці ў Мінску. Французскія цеплавізары пастаўлялі ў Расію, а не ў Беларусь, камплектавальнікі з нашай краіны таксама ехалі ў РФ — і на месцы ўжо рабілася «Сасна-У». Праўда, у 2014 годзе Расія таксама трапіла пад санкцыі, але пад менш жорсткія, чым Беларусь: польскае выданне Defence 24 пісала, што французы не абарвалі пастаўкі адразу ж, а паступова зніжалі іх, і апошнія кантракты Thales у Расію выконваліся як мінімум да 2020 года.
Да нядаўняга часу танкі Т-72Б3 расійскай арміі абсталёўваліся менавіта такімі прыцэламі — у прыватнасці, менавіта «Сасна-У» стаіць на затрафееным УСУ Т-72Б3, падрабязныагляд якога рабіў украінскі танкіст і блогер Shawshank Redemption. Калі камера паказвае прыцэл, ясна бачны надпіс Thales — цеплавізар у прыборы відавочна французскі.
У 2021 году «Пеленг» трапіў пад яшчэ сур’ёзнейшыя санкцыі, а ў Расію, падобна, яшчэ раней перасталі пастаўляцца французскія цеплавізары. Праўда, яшчэ ў 2020 годзе ў РФ пісалі, што «французаў» удалося імпартазамясціць, але пацверджання таму, што расіяне масава выкарыстоўваюць цеплавізійныя камеры ўласнай вытворчасці, не было.
Тэхнічна «Сасна-У» — гэта досыць прасунуты выраб з цеплавізійнай камерай Catherine FC ад Thales (такія дазваляюць разгледзець у прыцэл танк ноччу з адлегласці пяць кіламетраў, а магчыма, нават больш), балістычным вылічальнікам, лазерным далямерам, датчыкам ветру і стабілізатарам візіра — то-бок калі наводчык трымае ў прыцэле варожы танк, яму дастаткова вымераць адлегласць (націснуўшы адну кнопку), пасля чаго аўтаматыка зробіць усё сама, унясе папраўку на вецер, разлічыць вугал уздыму прылады, і застанецца толькі стрэліць адной кнопкай). Пры гэтым, куды б ні была накіраваная прылада, танкіст будзе бачыць цэль у перакрыжжы, не губляючы яе.
Па сутнасці, «Сасна-У» толькі называецца прыцэлам — фактычна ж гэта паўнавартасная сістэма кіравання агнём, якая дазваляе разгрузіць наводчыка і забяспечыць даволі дакладную стральбу.
Аднак «Сасны-У» на танку няма, а ёсць 1ПН-96МТ-02. Гэта досыць прымітыўны прыцэл з неахаладжальнай тэлевізійнай матрыцай (яны нашмат менш адчувальныя, чым ахаладжальныя). Варожы танк з яго дапамогай, мяркуючы па расійскіх крыніцах, можна заўважыць з трох кіламетраў (украінскія наогул лічаць, што толькі з двух). Датчыка ветру няма (зрэшты, папраўка на вецер не такая крытычная — нямецкія танкі Leopard 2 без яе, напрыклад, цалкам абыходзяцца), няма і балістычнага вылічальніка — толькі далямер.
Замена «Сасны-У» на 1ПН-96МТ-02 — гэта не паляпшэнне, а велізарны рэгрэс. Строга кажучы, 1ПН-96МТ-02 наогул не прызначаўся на выкарыстанне на расійскіх танках — з яго дапамогай збіраліся мадэрнізаваць старажытныя Т-62 для адпраўкі Башару Асаду ў Сірыю.
Найбольш імаверныя прычыны, з якіх у РФ скончыліся беларускія прыцэлы, а новых няма, — вялікія страты ў танках Т-72Б3 і Т-80БВМ (разам з якімі, як правіла, страчваюцца і прыцэльныя прылады — напрыклад, згараючы пасля трапляння ў танк снарадаў) і санкцыі, накладзеныя на «Пеленг» мноствам краін, уключаючы дзяржавы Еўрасаюза. Магчыма, беларуская кампанія таксама страціла ў выніку санкцыйных мераў доступ да нейкіх камплектавальнікаў, якія раней было дазволена пастаўляць «Пеленгу». Дакладны аб’ём паставак прыцэлаў з Беларусі ў Расію нам невядомы, аднак франтавыя страты яны, мабыць, не пакрываюць.
У выпадку, калі камплектавальнікі з Беларусі не паступаюць, Валагодскі аптычна-механічны завод не зможа рабіць новыя «Сосны-У» нават пры наяўнасці запасу цеплавізараў Catherine FC (не факт, што ён вялікі або наогул ёсць) ці паспяховага імпартазамяшчэння (сведчанняў якога нам пакуль знайсці не ўдалося).
Што за цеплавізары стаяць у 1ПН-96МТ-02, дакладна не вядома, выданне Defense Express згадвала, што яны зробленыя не ў Расіі.
Такім чынам, асноўнай навінкай мадэрнізаванага Т-72Б3 з пункту гледжання ўзбраення і прыцэльных прыладаў аказалася ўстаноўка значна менш дасканалага прыцэла — танкі будуць горш «бачыць» і горш страляць.
Што да згаданых «кіравальных снарадаў», якія з’явіліся ў арсенале Т-72Б3, то малаімаверна, што гэта праўда. Адзінымі кіравальнымі боепрыпасамі танка шмат гадоў заставаліся ракеты комплексу «Свір», якія запускаюцца праз ствол гарматы (упершыню яны з’явіліся на версіі Т-72Б у 1985 годзе). Нічога новага з тых часоў, наколькі вядома, для «семдзесятдвоек» не з’явілася.
Калі глядзець на новы танк, то кідаецца ў вочы багацце дынамічнай абароны (ДА — «цаглін» на корпусе, якія складаюцца з сталёвых пласцін і выбухоўкі, што дэтануе падчас траплянні гранаты і не дае сфармавацца кумулятыўнаму струменю — патоку расплаўленага металу пад ціскам, што прабівае браню). Блокамі ДА накрылі большасць месцаў танка, раней не прыкрытых. Яны вылучаныя на скрыншоце чырвонымі аваламі.
На пярэднім плане — дадатковая дынамічная абарона прасторы над гусеніцай (гэты ўчастак называецца надгусенічнай паліцай). Раней гэтыя месцы не прыкрываліся блокамі ДА, бо траплянні ў іх, мабыць, не былі крытычнымі для машын. Нават калі граната з гранатамёта прылятала сюды, пашкоджанні танк атрымліваў невялікія, бо кумулятыўны струмень ішоў амаль паралельна борту і меў невялікі шанец яго прабіць.
Відавочна, цяпер сітуацыя змянілася: уварваўшыся ва Украіну, расійскія танкі сутыкнуліся з вялікай колькасцю сучасных супрацьтанкавых гранатамётаў ва УСУ (MATADOR, нямецкі Panzerfaust 3 і іншыя). Гранаты, выпушчаныя з гэтай зброі, маюць лепшае бронепрабіццё, чым боепрыпасы старых савецкіх РПГ-7 — і нават траплянне ў надгусенічную паліцу можа прывесці да таго, што абарона не вытрымае — а проста за ёй знаходзіцца баявое аддзяленне, экіпаж і боекамплект. Таму даволі значную прастору паліцы давялося закрываць дынамічнай абаронай.
Блокі ДА дадалі і на барты машыны — цяпер з бакоў танк прыкрыты цалкам, у тойчас як у папярэдніх версіях Т-72Б3 «цагліны» прыкрывалі борт толькі да машынна-трансмісійнага аддзялення ў задняй частцы, а далей танк абаранялі толькі супрацькумулятыўныя краты.
Рашэнне выглядае лагічным: калі краты даюць толькі невялікі шанец, што супрацьтанкавая граната не спрацуе, то выбух блока дынамічнай абароны цалкам можа адхіліць кумулятыўны струмень і дэфармаваць яго.
Акрамя бартоў «цаглінамі» ДА прыкрылі заднюю частку вежы, участак каля гарматы — так званую маску гарматы, а таксама барты вежы і ніжнюю лабавую дэталь корпуса (бачная на фота ніжэй). Пры гэтым, хутчэй за ўсё, танк страціў магчымасць капаць сабе акопы і ажыццяўляць размініраванне — прылада для самаакопвання і мацаванні для міннага трала былі размешчаныя часткова акурат на ніжняй лабавой дэталі і маглі быць прыкрытыя.
Праўда, калі верыць словам чалавека ў кадры, абарону для найноўшага танка падабралі, мякка кажучы, не новую. Вайсковец сцвярджае, што як мінімум на вежы і на бартах устаноўленыя блокі 4С20 — гэты індэкс носяць элементы самай старой з вырабленых у СССР мадэляў ДА, якую называюць «Кантакт-1». Яна дазваляе абараніцца толькі ад кумулятыўных боепрыпасаў — да прыкладу, галоўны «забойца танкаў», бранябойны апераны падкаліберны снарад (БАПС), прабівае «Кантакт-1» так, быццам яго няма наогул.
У Савецкім Саюзе гэтая дынамічная абарона была замененая на больш эфектыўны «Кантакт-5», які абараняе і ад кумулятыўных снарадаў, і ад БАПС, ужо праз тры гады пасля пастаноўкі першага варыянту на ўзбраенне. Калі чалавек у кадры не памыляецца (элементы сучаснейшых ДА маюць індэксы 4С22 і 4С23, і агаварыцца нескладана), то выходзіць, што ў Расіі даводзіцца ўсталёўваць відавочна састарэлую ДА нават на танкі, заяўленыя як «найноўшыя».
Акрамя дынамічнай абароны на вежу падвесілі супрацькумулятыўную сетку (тое самае, што кратаваныя экраны), каб паспрабаваць абараніць танк ад супрацьтанкавых гранат. Да гэтага такія сеткі выкарыстоўваліся толькі на самых прасунутых расійскіх танках на фронце, Т-90М «Прарыў». Рашэнне нядрэннае, важыць сетка няшмат, а сякая-такая абарона ад супрацьтанкавых гранат дадаецца.
На новым Т-72Б3 стаіць рухавік В-92С2 магутнасцю 1000 конскіх сіл. Нічога асаблівага ў ім няма — як і ўсе савецкія танкавыя дызелі, гэта чарговая мадэрнізацыя старажытнага В-2, які стаяў на легендарных Т-34. Цікавая толькі адна дэталь.
Першапачаткова на Т-72Б3 у 2011 годзе ставіўся дызельны В-84−1 магутнасцю ўсяго 840 конскіх сіл, аднак у версіях 2014 года (маласерыйнай, вядомай у асноўным па «танкавых біятлонах») і 2016 года яго замянілі на фарсіраваны (то-бок спецыяльна палепшаны) В-92С2Ф, які выдае 1130 конскіх сіл. А на «зусім новым танку» ўзору 2022 года раптам аказалася нашмат менш магутная сілавая ўстаноўка. Дакладнай прычыны мы не ведаем, але варыянты могуць быць наступныя:
У любым выпадку рэгрэс у магутнасці рухавіка ў выпадку новага Т-72Б3 выглядае трохі дзіўна. Танк, з усіх бакоў абвешаны масіўнай дынамічнай абаронай, у любым выпадку акажацца зацяжкім, а на больш цяжкія машыны падчас мадэрнізацыі звычайна ставяць магутнейшыя маторы, каб кампенсаваць страту ў манеўранасці.
Вывучыўшы мадэрнізацыю, мы можам сказаць, што, па сутнасці, паляпшэнні танка звяліся да навешвання дынамічнай абароны ўсюды, дзе атрымаецца (і ва ўсталяванні супрацькумулятыўнай сеткі — таксама для абароны). Пры гэтым ёсць высокая імавернасць, што ДА на новым Т-72Б3 стаіць самай старой мадэлі, якая пайшла ў серыю каля 40 гадоў таму.
Усе астатнія новаўвядзенні ўяўляюць сабой тыя ці іншыя пагаршэнні. Новы танк будзе павольнейшы, не так манеўраны і, без сумневу, будзе горш знаходзіць цэлі і страляць — прыцэл 1ПН-96МТ-02 зусім не роўны «Сасне-У». Зрэшты, мы не выключаем, што ёсць і варыянты з беларускім прыцэлам — магчыма, нейкую іх колькасць усё ж пастаўляюць, але недастатковую.
Падобна, як у свой час галоўным фактарам для стварэння Т-72Б3 была таннасць гэтай мадэрнізацыі, так і цяпер асноўным матывам стаў недахоп неабходных камплектавальнікаў — «лепш зрабіць такі, чым ніякага». Мабыць, найноўшая версія па сукупнасці паказчыкаў горшая за ўсе ўмоўна сучасныя расійскія танкі (версіі Т-90, Т-80БВМ і Т-72Б3). Гэта характэрна для тэхнікі, выпушчанай падчас вайны: ва ўмовах дэфіцыту рэсурсаў такая прадукцыя нярэдка робіцца з горшых камплектавальнікаў і горшай якасці ў параўнанні з даваеннай.
Распечатано с портала ZERKALO.IO
