«Калі-небудзь забуду як страшны сон». Пагаварылі з беларусамі, якія пераехалі з Мінска ў маленькія гарады і цяпер (не)задаволеныя

23 жнiўня 2024 у 1724387400
«Зеркало»

З 2020-га года ў Мінску назіраецца нетыповая тэндэнцыя. Калі да гэтага насельніцтва сталіцы пастаянна расло, то апошнія тры гады колькасць жыхароў горада скарачаецца. Хтосьці з'ехаў за мяжу, а хтосьці вырашыў пераехаць у меншае месца. Так зрабілі два нашыя героі - карэнныя мінчане. Яны расказалі «Люстэрку», як вырашылі перабрацца ў невялікія гарады, чым жыццё ў іх адрозніваецца ад сталічнага і дзе камфортней і танней.

«Адразу адчуў сябе на сваім месцы»

Цяпер Аляксею (імя змененае) 40, некалькі гадоў таму ён з сям'ёй пераехаў з Мінска ў невялікі горад у Гомельскай вобласці. Мужчына ўспамінае: жыць у сталіцы ніколі асабліва не любіў, заўсёды цягнуўся да прыроды і зямлі. А шум і мітусня вялікага горада яго не вабілі (асабліва калі з'явіліся дзеці). Але трымала офісная праца.

- А потым змяніў сферу, перайшоў у ІТ. Праца ўжо не трымала, таму вырашылі з сям'ёй перабрацца куды-небудзь, - расказвае ён. - Новае месца выбралі бліжэй да сваякоў жонкі, а таксама да прыроды Палесся. Вельмі хацелася жыць у спакоі ва ўласным доме далей ад буйных гарадоў. Я б увогуле абраў вёску ці хутар, але ў нас дзеці, і трэба мець побач інфраструктуру - садкі, школы, паліклінікі і гэтак далей. Таму маленькі горад - ідэальны варыянт. Тут спакайней, тут камфортней. Жаданне пераехаць у нас з'явілася вясной, летам ездзілі-шукалі, восенню знайшлі дом, які нам спадабаўся, і бліжэй да Новага года пераехалі.

Для сяброў і знаёмых мужчыны гэтае рашэнне не стала чымсьці нечаканым. Усе ведалі, што пра жыццё ў маленькім горадзе ён марыў даўно. Не зусім задаволеная была толькі мама Аляксея: сын заўсёды быў недалёка, а цяпер да яго трэба ехаць праз паўкраіны. Але за гэты час яна прывыкла, кажа мінчук. А вось і суразмоўцу, і яго жонцы новы лад жыцця спадабаўся адразу.

- Вядома, шмат што адрознівалася, але агулам пераезд атрымаўся камфортны. Не было настальгіі ці нечага такога. Хаця гэта я кажу за сябе. Жонка расказвала, што першыя паўгода ёй падавалася, нібы гэта адбываецца не з ёю, - успамінае ён. - Але я сябе адразу адчуў на сваім месцы. Дзеці таксама пераезд добра перанеслі. Яны былі ўжо даволі вялікія, пяць і сем гадоў, але ў садку і пачатковай школе ў іх моцнага сяброўства асабліва не было.

Аляксею з жонкай падабалася і тое, што раз горад маленькі, на дарогу ідзе значна менш часу. Да прыкладу, каб зрабіць тое, на што ў Мінску трэба паўдня, тут хапае гадзіны ці нават 30 хвілін. Але былі і свае недахопы.

- Спатрэбілася шмат часу, каб прывыкнуць да таго, як працуюць розныя ўстановы, - расказвае ён. - Бо калі ў Мінску гэта да сямі-васьмі вечара, ЖЭС - да шасці, то тут пасля пяці ўжо ўсё зачыненае. Вядома, не хапае вялікіх крамаў. Напрыклад, як трэба набыць шмат будаўнічых матэрыялаў, то гэта трэба ездзіць, шукаць. А з іншага боку, усё побач. З тым, што няма куды пайсці, не сутыкаемся - не так часта некуды выбіраемся (смяецца). Калі хочацца, побач ёсць большыя гарады, там бываюць цікавыя тэатральныя пастаноўкі. Раз на пару месяцаў можна з'ездзіць у Мінск, наведаць нейкае мерапрыемства, заадно пабачыцца з сябрамі і роднымі.

Пераехаўшы з Мінска, сям'я не стала траціць менш. Гэта мужчына тлумачыць проста:

- Побытавыя расходы (ежа, адзенне, паліва) хутчэй зменшыліся, затое дадаліся выдаткі на прывядзенне дома і ўчастка ў парадак. Але не сказаў бы, што гэта нейкая праблема. Тым больш што калі іх адкінуць, можна казаць: тут жыць танней.

Людзі ў маленькім горадзе, у якім цяпер жывуць Аляксей з сям'ёй, іншыя, адзначае ён. Асабліва розніца з Мінскам прыкметная ў сферы паслуг. Калі ў сталіцы імкнуцца зарабіць і будуць старацца дагадзіць і дапамагчы кліенту, то на новым месцы ўсё інакш.

- Калі тут табе нешта трэба - гэта твая праблема, - апісвае ён. - Гэта мяне заўжды бянтэжыць. Ну як увогуле людзі займаюцца прадпрымальніцтвам з такім падыходам? Але не надта палохае. Я разумею, чаму так. У Мінску ёсць людзі, гатовыя заплаціць крышачку больш за вырашэнне сваіх праблем. А тут бізнес працуе з тымі, каму ў першую чаргу важна, каб было як мага танней. З таго, што бачу, такое адбываецца амаль па ўсёй Беларусі, за выключэннем буйных абласных цэнтраў.

Памер горада накладае адбітак і на адносіны паміж людзьмі. Такога, што «ўсе адно аднаго ведаюць», няма, адзначае суразмоўца, але сувязі і зносін нашмат больш. І прыводзіць прыклад:

- Калі ў Мінску мне было штосьці трэба, я проста адкрываў інтэрнэт і шукаў любую паслугу. А тут ты тэлефануеш якому-небудзь знаёмаму і пытаеш у яго. Гэта лепш працуе, заўжды можна знайсці тое, што трэба. Мне такое вельмі падабацца.

Заўважная і розніца паміж заходняй і ўсходняй Беларуссю, кажа Аляксей. У мужчыны ёсць родныя ў Брэсцкай і Гродзенскай вобласці. Ён кажа, што ў дробязях звычкі там і ў яго горадзе вельмі адрозніваюцца.

- Напрыклад, я ездзіў да бабулі ў вёску на Гродзеншчыне. Там заўжды паміж суседскімі дварамі будзе невялічкая брамка, каб проста пайсці ў госці. А тут усе больш адасобленыя, ёсць такое насцярожанае стаўленне. На вуліцах больш панурыя, часам нават больш агрэсіўныя. Не кажу, што тут людзі дрэнныя, яны добрыя, хутчэй закрытыя. Таму проста хочацца, каб больш усміхаліся незнаёмым, - дзеліцца Аляксей. - Не магу сказаць, што за некалькі гадоў жыцця тут я моцна змяніўся. І так ніколі нікуды не спяшаўся (смяецца). Хіба што цяпер магу выйсці працаваць на веранду, асабліва калі такое спякоцце. Сябры таксама не згубіліся, да нас едзяць рэгулярна, могуць застацца на некалькі дзён.

Жыццём у маленькім горадзе Аляксей задаволены. Хоць не ўсе яго разумеюць, а хтосьці наогул робіць наадварот (жанчына, якая прадала яму дом, з'ехала ў Мінск), сам ён нічога мяняць не збіраецца.

- Не ведаю, што мусіць адбыцца, каб узнікла жаданне вярнуцца назад. Наадварот, я б увогуле перабраўся у вёску ці на хутар. Вось калі дзеці вырастуць, можна будзе пра гэта задумацца, - заключае ён.

«Відаць, ім хацелася б лепшага жыцця, а яго няма»

Як і Аляксей, 28-гадовая Крысціна жыла ў Мінску ўсё жыццё. Горад ёй падабаўся - у першую чаргу за магчымасць знайсці ўсё, што трэба, у любы час сутак. Гэта стала асабліва важным, калі ў беларускі і яе мужа з'явілася дзіця. Але два гады таму сям'я чакала другое, і пачаліся размовы пра пераезд. Яны выбралі невялікі горад у Гродзенскай вобласці - там у родных мужа Крысціны была свая кватэра.

- У Мінску мы жылі ў маіх бацькоў з мужам і старэйшым дзіцем. Учатырох у адным пакоі было б некамфортна, а арандаваць кватэру ў сталіцы, калі працуе толькі муж, накладна, таму вырашылі пераязджаць, - успамінае яна. - Адразу дамовіліся, што гэта толькі на час дэкрэту, пакуль я ўсё роўна з дзецьмі. У такім выпадку без розніцы, дзе быць.

Да пераезду Крысціна прыязджала ў горад мужа на дзень-два. Да гэтага месца ніяк не ставілася, асаблівых эмоцый яно не выклікала.

- Ну так, дамы нізкія, пяціпавярхоўкі ў асноўным. Дзесьці старэйшыя, дзесьці навейшыя. Крамы ёсць, бальніца таксама. Што яшчэ трэба для шчасця? - жартуе яна. - Але калі пачалі жыць, здавалася, што я прыехала ў паралельны сусвет. Была каласальная розніца ва ўсім. Не проста ў працы ці тэмпе жыцця, а нават у думках людзей, у светаўспрыманні. Вось ты прыйшоў да доктара, табе нахамілі - цярпі, бо трэба атрымаць дапамогу. А абурацца не прынята, бо «ўсё ж адно аднаго ведаюць».

Тэмпы жыцця і памеры горада таксама нязвыклыя. За 40 хвілін можна не спяшаючыся дайсці з аднаго канца ў іншы. Ноччу наогул усе спяць. Удзень на вуліцах у асноўным мамы з дзецьмі і школьнікі. Няма такога, што жыццё віруе, людзі нібыта проста ціхенька жывуць там, дзе нарадзіліся.

Адразу пасля пераезду Крысціна адчула і розніцу ў інфраструктуры гарадоў. Трэба было ўладкаваць дзіця ў садок, вырашыць пытанні з паліклінікай і гэтак далей.

- Мяне ўразіла адсутнасць якіх-кольвек дзіцячых крамаў. Наогул няма месца, у якое можна прыйсці і купіць усё, ад лапаткі да калыскі, - кажа яна. - Няма прастораў для дзяцей (маім цяпер сем і два гады), схадзіць з імі некуды, як у Мінску, не магу. Вядома, гэта не крытычна, можна і так пражыць. Але хацелася б, каб такія прасторы адкрываліся. Бо нават дзіцячыя пляцоўкі не найлепшыя. Вось у мяне за акном парачка жалезных лесвіц, пастаўленых нібыта гадоў 20 таму. І ўсё, уся дзіцячая пляцоўка.

Забаваў для дарослых таксама няшмат, адзначае Крысціна. Ёсць некалькі установаў, якія, паводле дзяўчыны, не вылучаюцца добразычлівасцю персаналу і свежасцю прадуктаў. І на гэтым усё. Але для сям'і з двума дзецьмі гэтае пытанне не вельмі актуальнае. Значна важнейшая праблема недахопу дактароў.

- З вузкімі спецыялістамі сітуацыя як і ўсюды: «У нас няма, чаго вы наогул да нас прыйшлі». Часта кажуць: «У свой Мінск звяртайцеся, тут на нашых людзей дактароў не хапае», - расказвае суразмоўніца. - Наогул да стаўлення дактароў у мяне пытанні. Адзін раз з сынам ляжалі ў бальніцы, і ён вырваў катэтар для кропельніцы. Я не магла наогул знайсці медперсанал. Нарэшце ўбачыла прыбіральшчыцу, папрасіла да мяне адправіць доктара. У выніку прыйшла незадаволеная медсястра: «Што, самі не можаце паставіць?» Вы мне даруйце, але я не медык, не ўмею. Але я зразумела, як з гэтым спраўляцца. Варта пайсці паскардзіцца, прыстрашыць Мінздароўя - цябе запамінаюць, і наступным разам такога не адбываецца. Адразу і ўсмешкі на тварах з'яўляюцца, і размаўляюць паважліва.

Такое стаўленне Крысціна адзначала і ў крамах. Вельмі прыкметны кантраст з Мінскам, лічыць яна:

- Там прыходзіш у краму, ва ўстанову, няважна куды - ты спажывец. Табе ўсміхаюцца і размаўляюць так, каб ты пакінуў больш грошай. А тут з парога глядзяць так, нібыта ты выпадкова разбіў іх сямейную вазу і ўтапіў сабаку. Раззлаваныя, незадаволеныя. Некалькі разоў, убачыўшы такіх прадавачак, я проста разварочвалася і сыходзіла. Сядзяць з крывым тварам, нібыта іх прымушаюць працаваць. Ні «добры дзень», ні «да пабачэння». Часам пытаеш, а яны робяць выгляд, нібыта цябе нават не чуюць. Хоць часам бываюць выключэнні. Напрыклад, у нас фармацэўтка ў аптэцы вельмі прыязная, заўсёды падкажа, дапаможа.

Хоць такое стаўленне да жыцця Крысціне не блізкае, да яго беларуска ставіцца з разуменнем. Упэўненая, што ў гэтага ёсць прычыны.

- Гэта сукупнасць фактараў, але ўзровень заробкаў тут відавочна не такі, як у Мінску. А зарабляць хоць нешта трэба. Вось і ідуць ад безвыходнасці, калі зусім няважна, будзе заробак 500 рублёў ці 700. І таму такая абстаноўка ў горадзе, і яны дазваляюць сабе такое стаўленне да іншых людзей, - лічыць жанчына. - Хоць не я ж прызначаю маленькую зарплату прадавачцы ў краме ці медсястры ў бальніцы. Я не вінаватая ў гэтым. Відаць, ім хацелася б лепшага жыцця, а яго няма. Таму так. Але я не хачу, каб мае дзеці раслі і пераймалі гэтыя звычкі.

Але з пункту гледжання фінансаў, адзначае суразмоўніца, розніцы не відаць. Цэны ў крамах і аптэках аднолькавыя, кажа яна.

- Можа, толькі некаторыя медпаслугі таннейшыя. Дапусцім, каб прайсці камісію на правы, тут заплаціла ў разы менш, чым у Мінску: 15−17 рублёў замест 50−55. А так цэнавая палітыка аднолькавая, - упэўненая Крысціна.

Гаворачы пра свой стан цяпер, яна ўспамінае: калі спачатку кантраст паміж гарадамі заганяў у тугу, потым стала прасцей.

- Проста цяпер менш думаю пра гэта, стараюся не зацыклівацца. Калі-небудзь забуду ўсё гэта як страшны сон. Паеду ў лепшае жыццё, а гэтыя людзі застануцца тут, - кажа суразмоўніца. - Змяніць іх я ўсё роўна не змагу. Але вельмі хочацца назад: там і мая радня, і сяброўкі, і сябры. За два гады тут я нават сяброўкі не завяла. Мне здаецца, хоць дні і не закрэсліваю, але чакаю ад'езду кожны дзень.

Чытайце таксама